Đây là cây có rất nhiều ở Việt Nam, rất dễ trồng và dễ chăm sóc, phát triển rất nhanh. Đây là một trong những loại cây có thể vừa là rau thực phẩm, vừa thảo dược thiên nhiên có thể chữa bệnh.
Tên khoa học của cây mã đề là Plantago asiatica L. Đây là một chi có chứa ~200 loài thực vật kích thước nhỏ và đều gọi chung là mã đề. Hầu hết những loài là cây thân thảo, dù cho có một số ít loài là dạng cây bụi nhỏ, chiều cao lên đến 60 cm.
Mã đề là loại cây cỏ, thân ngắn, sống lâu năm. Lá mọc ở gốc hình dáng giống hoa thị, có cuống rộng và dài. Phiến lá hình thìa hay hình trứng, có gân dọc theo sống lá.
Quả mã đề có dạng quả hộp, bên trong gồm có nhiều hạt màu nâu đen bóng. Mỗi quả có khoảng 8 – 13 hạt.
Cây mã đề có 02 loại:
Cây mã đề trên cạn (Khô): Cây mã đề khô sử dụng kèm với nước sẽ có khả năng trị bệnh nhiệt miệng, mệt mỏi, mất ngủ. Cây mã đề khô thường được rửa sạch, phơi thật khô dưới nắng và dùng dần. Sử dụng trà mã đề sẽ giúp bạn bớt được cảm giác thèm thuốc lá. Tỷ lệ cai thuốc lá thành công cao.
Cây mã đề nước: Ngoài giống cây mã đề mọc ở trên cạn mà chúng ta vẫn biết, bên cạnh đó còn có một giống cây mã đề nữa gọi là cây mã đề nước, hay còn biết với tên gọi là hẹ nước, cây vợi. Đó là cây cỏ thủy sinh, sinh sôi ở ao hồ, có gốc và rễ đều ngập trong bùn. Cây vừa được dùng làm rau ăn hàng ngày lại còn có công dụng tốt trong y học. Cây mã đề nước có khả năng làm giảm mỡ máu, chữa béo phì, hạ huyết áp và tăng huyết áp. Trong Đông y vị thuốc bào chế từ mã đề nước được gọi là trạch tả. Trạch tả có tính hàn, vị ngọt, vào các kinh thận, bàng quang. Có công dụng tiêu viêm, lợi niệu, thanh nhiệt, long đờm, hữu hiệu trong điều trị những bệnh: Ho do viêm họng, giúp mát gan, phù thũng do thận, lợi tiểu…
2. Công dụng của cây mã đề là gì?
Chống viêm tự nhiên: Cây chứa một lượng lớn allantoin và apigenin, có thể là những chất chống viêm tự nhiên vô cùng quý giá.
Phục hồi tổn thương hệ thần kinh: Thảo dược này bao gồm một liệu pháp chống viêm mạnh mẽ được gọi là aucubin, có thể chữa lành các dây thần kinh bị tổn thương.
Tăng cường năng lượng cho tế bào: Baicalein hữu cơ được tìm thấy trong cây mã đề đã được chứng minh là giúp điều chỉnh ty thể (trung tâm năng lượng của tế bào). Ty thể khỏe mạnh là điều quyết định cho một cơ thể khỏe mạnh.
Phòng trị viêm gan: Các hóa chất tự nhiên được gọi là axit oleanolic có cả hai thuộc tính bảo vệ gan và kháng khuẩn, có thể hữu ích trong việc điều trị hoặc ngăn ngừa viêm gan.
Chữa bệnh đường hô hấp: Cây được sử dụng bởi các chuyên gia y tế để giảm tắc nghẽn phế quản, viêm thanh quản và viêm phổi, ho.
Ngăn ngừa ung thư: Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Ethnopharmacology, cho thấy tinh chất chiết xuất từ cây mã đề có công dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư từ con người, đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ung thư tự nhiên, cùng với hóa trị hoặc xạ trị.
Giảm đau: Cây mã đề được sử dụng để làm giảm đau răng, loét, tiêu chảy, bệnh gút và bệnh thận.
Chữa lành vết côn trùng cắn: Trong trường hợp bạn bị bọ chét, ong hoặc bất kỳ loại côn trùng nào đốt, bạn chỉ cần giã nhỏ và sử dụng nó đắp vào da để giảm đau và giúp vết thương mau lành.
