Điều trị lệch vai bằng phục hồi chức năng là một phương pháp hiệu quả và an toàn, tập trung vào việc cải thiện tư thế, tăng cường sức mạnh cơ bắp và khôi phục sự cân bằng cho vùng vai và cột sống. Lệch vai không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây đau nhức, hạn chế vận động và các vấn đề liên quan đến cột sống.
Các nguyên nhân gây lệch vai ?
Để điều trị hiệu quả, việc xác định nguyên nhân gây lệch vai là rất quan trọng. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
Tư thế sai kéo dài: Ngồi học, làm việc sai tư thế, mang vác nặng một bên, thói quen sinh hoạt không cân bằng.
Mất cân bằng cơ bắp: Một bên cơ bắp yếu hoặc một bên bị căng cứng hơn so với bên còn lại (ví dụ: cơ thang, cơ nâng vai, cơ ngực).
Chấn thương: Gãy xương đòn, chấn thương vai, hoặc các chấn thương khác ảnh hưởng đến cấu trúc xương hoặc cơ quanh vai.
Vẹo cột sống: Lệch vai thường là một trong những biểu hiện của vẹo cột sống.
Khác biệt chiều dài chi dưới: Mặc dù ít phổ biến, nhưng sự khác biệt đáng kể về chiều dài chân có thể dẫn đến lệch hông và sau đó là lệch vai.
Yếu tố nghề nghiệp: Một số nghề nghiệp đòi hỏi phải lặp lại các động tác ở một bên hoặc duy trì tư thế không cân bằng.
Quy trình khám và điều trị lệch vai tại Phòng khám Phục hồi chức năng – y học thể thao Handsviet:
Đánh giá ban đầu:
Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ/kỹ thuật viên sẽ quan sát tư thế vai, cột sống, hông của bệnh nhân khi đứng, ngồi, đi lại.
Đo lường: Xác định mức độ chênh lệch của hai vai, tầm vận động của khớp vai, cột sống cổ và ngực.
Kiểm tra sức mạnh và độ mềm dẻo của cơ bắp: Xác định các nhóm cơ bị yếu hoặc căng cứng (ví dụ: cơ thang, cơ nâng vai, cơ ngực, cơ lưng).
Phân tích nguyên nhân: Tìm hiểu thói quen sinh hoạt, làm việc, tiền sử chấn thương.
Chẩn đoán hình ảnh (nếu cần): Chụp X-quang cột sống để đánh giá tình trạng cấu trúc xương, đặc biệt nếu nghi ngờ vẹo cột sống.
2. Xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa:
Dựa trên kết quả đánh giá, kỹ thuật viên sẽ thiết kế một chương trình phục hồi chức năng riêng biệt, phù hợp với tình trạng và nguyên nhân của từng bệnh nhân.
3. Vận động trị liệu (Therapeutic Exercise): Đây là phương pháp cốt lõi.
Kéo giãn (Stretching): Tập trung kéo giãn các cơ bị căng cứng, co rút ở phía vai cao hơn hoặc bị kéo (ví dụ: cơ thang trên, cơ nâng vai, cơ ngực).
Tăng cường sức mạnh (Strengthening): Tập trung tăng cường sức mạnh các nhóm cơ bị yếu ở phía vai thấp hơn hoặc các cơ giúp ổn định cột sống và vai (ví dụ: cơ thang giữa, cơ thang dưới, cơ romboid, cơ xoay vai, cơ lõi).
Bài tập ổn định vai và xương bả vai: Giúp xương bả vai di chuyển đúng cách, hỗ trợ ổn định khớp vai.
Huấn luyện tư thế (Posture Training): Dạy bệnh nhân nhận biết và duy trì tư thế đứng, ngồi đúng cách, đặc biệt là tư thế vai và đầu. Huấn luyện cách mang vác vật nặng đúng cách.
Bài tập thăng bằng và điều hợp: Giúp cải thiện sự cân bằng tổng thể của cơ thể.
4. Tư vấn và giáo dục bệnh nhân:
Hướng dẫn bệnh nhân về các bài tập tự luyện tại nhà.
Tư vấn về thay đổi thói quen sinh hoạt, làm việc, lựa chọn ghế ngồi, gối ngủ phù hợp để tránh tái phát.
Các yếu tố quan trọng trong điều trị lệch vai:
Can thiệp sớm: Đặc biệt quan trọng ở trẻ em và thanh thiếu niên, vì xương còn đang phát triển, khả năng điều chỉnh cao hơn.
Kiên trì: Điều trị lệch vai là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì của bệnh nhân và sự hợp tác chặt chẽ với kỹ thuật viên.
Tuân thủ hướng dẫn: Thực hiện đúng và đủ các bài tập được hướng dẫn tại trung tâm và tại nhà.
Phòng ngừa tái phát: Sau khi cải thiện, việc duy trì các bài tập tăng cường và thói quen tư thế đúng là rất quan trọng để tránh lệch vai tái phát.
